Stop de verspreiding van nepnieuws

Hoewel de vraag rondom de legitimiteit van informatie al heel lang wordt gesteld, lijkt de term ‘nepnieuws’ de afgelopen jaren een vlucht te hebben genomen. Je komt deze overal tegen, van social media tot in de politiek. De ontwikkeling binnen social media – en het gebruik van de term door zowel de gewone burger als wereldleiders – hebben er inmiddels een ‘gewoon’ woord van gemaakt in ons vocabulaire.

Ondanks de recente populariteit, is nepnieuws geen nieuw gegeven. In 2016 verscheen er al een rapport van Buzzfeed News waarin ze lieten zien hoe nepnieuws – het soort nieuws dat echt niet waar is – zich verspreid op social media. Soms zelfs sneller dan nieuws dat wel juist en waar is. Nepnieuws kan (en is dat in sommige gevallen al) een wapen zijn bij het ontkrachten van legitiem nieuws.

Dit heeft geleid tot een wereldwijde crisis van de legitimiteit van nieuws. Terwijl er steeds minder journalisten zijn wordt alles wat zij vertellen ook nog onder een vergrootglas gelegd. Ze staan onder druk om te bewijzen dat wat zij schrijven correct en neutraal is en ze moeten hun lezers begeleiden bij het verschil kunnen zien tussen wat echt is en wat niet.

De verantwoordelijkheid hiervoor kan echter niet alleen bij journalisten worden gelegd. PR-professionals bijvoorbeeld hebben ook een rol hierin. Zij zijn immers professionele ‘gatekeepers’ van informatie en hebben een unieke morele en ethische verantwoordelijkheid die van ze vereist dat ze geen rol spelen in het verspreiden van nepnieuws.

Werk met de Media en niet tegen ze

De relatie tussen PR-professionals en journalisten zou er één moeten zijn met voordelen voor beide partijen. Waar de professional ook werkt, het beeld van een vijandig woordvoerder die een hekel heeft aan de media is inmiddels wel achterhaald.

Organisaties hebben er belang bij dat ze het publiek voorzien van bepaalde informatie die hen helpen bij het nemen van de juiste beslissingen. Journalisten willen accurate en eerlijke informatie rapporteren die relevant is voor het dagelijks leven van hun lezers. Dit zijn gezamenlijke doelen. Zelfs in het geval van diepgaand journalistiek onderzoek dat een PR-crisis zou kunnen veroorzaken, is het eerlijk en accuraat verspreiden van informatie het beste.

Het samenwerken met de media kan verschillende vormen hebben. Allereerst betekent het proactief en op een positieve manier delen van waardevolle informatie die relevant is voor het publiek. Een andere mogelijkheid is zelf contact zoeken met journalisten en ze extra bronnen bieden die diepgang geven aan hun onderzoek. Ook is het belangrijk om informatie die onjuist is snel te corrigeren – dit gaat dan wel om feiten en niet om meningen. Zelfs als het gevoel heerst dat een verhaal de plank misslaat, is corrigeren beter dan meteen de aanval inzetten tegen de media.  Als mensen gaan geloven dat al het nieuws nepnieuws is, dan verliezen we allemaal.

De waarheid telt boven alles

Volgens het Digital News Report heeft ongeveer 57% van de Nederlanders vertrouwen in het nieuws. Vooral onder jongeren, die social media als voornaamste nieuwsbron gebruiken, daalt het vertrouwen in het nieuws gestaag. Het lijkt erop dat zowel PR-professional als journalisten nog veel moeten doen om vertrouwen te winnen bij het publiek, hoewel de uitdaging bij de PR-professional toch echt het grootst is.

Waarheidsgetrouwheid moet in deze periode van nepnieuws net zo belangrijk zijn voor de PR-professional als voor de journalist. Een PR-professional die het stempel krijgt van onbetrouwbaarheid verliest niet alleen zijn professionele geloofwaardigheid maar beschadigd ook de reputatie van het bedrijf of de persoon die ze vertegenwoordigen. Wanneer dit gebeurt kan het doel van PR – het verbinden van het publiek met relevante informatie – niet worden behaald.

Onderzoek alle beweringen

In het delen van informatie met journalisten is het belangrijk om ook de bron van die informatie te vermelden. Dit helpt journalisten bij het benadrukken van hun geloofwaardigheid. Uiteindelijk mogen journalisten natuurlijk hun eigen methodes gebruiken om informatie te verifiëren, maar door eerlijk te zijn over bronnen kun je het dupliceren van werk voorkomen.

Dit betekent ook dat je moet vermijden dat niet geverifieerde beweringen worden herhaald, zelfs als ze al meerdere keren zijn genoemd in het verleden. Statistieken moeten altijd een verband hebben met het oorspronkelijke kwantitatieve onderzoek en testimonials zouden altijd een primaire bronvermelding moeten hebben. Denk als een journalist en houd het nieuws in uw branche in de gaten. En als je geen bron kunt vinden voor een bewering, gebruik deze dan ook niet. Gebruik dit dan als een kans om zelf een onderzoek op te zetten en de resultaten te delen!

Om je te helpen met het vinden van de juist bronnen kun je gebruik maken van Nexis. Met Nexis kun je zoeken in meer dan 40.000 (inter)nationale bronnen waaronder kranten, tijdschriften, biografieën en een archief dat meer dan 40 jaar teruggaat.